گروه فرهنگی «سراج24»- مرتضی اسماعیل دوست: فیلم «مزار شریف» چندی پیش به سرگروهی سینما استقلال اکران خود را آغاز کرد و با وجود داستان متفاوتی که انتخاب کرده بود و موضوعی که بخش مهمی از آن دامنه ای سیاسی از عملکرد شبهه برانگیز دوران اصلاحات را می توانست در بر گیرد، موفق به شرایط مناسبی در گیشه فروش نشد. اثری که درون مایه ای از اضطراب و درگیری طالبان را در مزار شریف افغانستان تا کشتار بیرحمانه 10 نفر از دیپلمات های کنسولگری و شهید صارمی در برمی گیرد و به غیر از عمق جنایت رخ داده در تراژدی انسانی می توانست به شکلی دراماتیزه در خدمت متن و اجرایی پُرکنش قرار گیرد. عبدالحسن برزیده، کارگردان متعهد سینمای دفاع مقدس که با فیلم اول بلند سینمایی خود با نام «دکل» نقشی امیدوارانه بر سیمای دوستداران سینمای کشور نهاد و با فیلم «پرواز خاموش» به دریچه تازه ای از سینمای دفاع مقدس رسیده بود، پس از سال ها دوری از عرصه فیلمسازی درصدد تبلور دوباره سینمای خود بود، اما «مزار شریف» نتوانست به آنچه فیلمساز در پی آن بود، دست یابد. گفت و گوی اختصاصی سایت «سراج24» به موشکافی اکران این فیلم می پردازد.
آقای برزیده، از اکران فیلم «مزار شریف» رضایت دارید؟
خیر، به هیچ وجه رضایت ندارم و به نظرم یک مجموعه ای در این میان چه با ایجاد تاخیر در ساخت فیلم و چه در زمان اکران موجب تاثیراتی منفی شدند و از این حیث فیلم «مزار شریف» دچار ضربه شد. به نظرم وقتی فیلم با زحمات بسیار گروهی آماده برای اکران می شود، باید حمایت های لازم از اثر صورت بگیرد و با مدیریت و تلاش های صورت یافته به دیده شدن بیشتر فیلم کمک کنند. به خصوص فیلمی ارزشی و دغدغه مند چون «مزار شریف» که در خصوص موضوع آن تا به حال کاری صورت نگرفته بود.
این مجموعه عوامل موثر در اکران نامناسب فیلم «مزار شریف» کدامند؟
ما یک مجموعه پخش نامناسب و اشتباه داشتیم که نتوانست به فیلم ما در اکران کمک کند و این تجربه ناموفقی برای ما محسوب می شد. به هر حال وقتی گروهی وظیفه ای را به عهده می گیرند، باید بتوانند از عهده فعالیت های آن برآیند. این وظیفه من فیلمساز و عوامل سازنده فیلم نمی باشد که برای تبلیغ و اکران مناسب آن اقدام کنم و باید هر مساله ای را گروهی متخصص به عهده بگیرند. من به شخصه در زمینه تبلیغ یک فیلم دست خود را بالا می برم و در واقع توانایی آن را ندارم و این وظیفه گروهی دیگر است.
البته متاسفانه در ایران شرایطی کاملا متفاوت حاکم است و به دلیل نبود جایگاهی مشخص، فیلمسازان به دنبال مسائل پس تولید و معضلات اکران هم می روند!
در گروه سازنده و تهیه کننده فیلم هر کاری که می توانستیم و بلد بودیم برای اکران مناسب آن انجام دادیم. اما مساله ای وجود دارد که به دلیل نبود تخصص گاه حضور فیلمسازان موجب شرایط متفاوتی می شود و در واقع تاثیری عکس هم به همراه خواهد داشت. ما با گروه پخش فیلم جلسات و هماهنگی هایی داشتیم و نظرات خود را ارائه دادیم، اما همانطور که عرض کردم به دلیل این که می بایست هر گروهی به وظیفه تخصصی خود بپردازند، بیشتر از این نمی توانستیم در مساله اکران ورود پیدا کنیم.
به نظرتان در صورت وجود شرایطی مناسب در زمان اکران، فیلم «مزار شریف» می توانست به فروش بالایی دست یابد؟
من این ادعا را ندارم و از همان ابتدا هم می دانستم که فیلمی نمی سازیم که آن چنان رکورد فروش را بزند. چند وقتی است به دلایل مختلفی که به مخاطب برمی گردد، این نوع از فیلم های جدی تبدیل به قربانیان وضعیت سینما می شوند و قطعا انتظار فروش بالایی نداشتیم. ما قرار نبود از هر حربه ای برای جذب مخاطب استفاده کنیم، اما در صورت شرایط مناسب اکران، فیلم «مزار شریف» می توانست به فروش بهتری دست یابد.
چند روز پیش نامه ای از سوی برخی از اعضای خانواده مزار شریف خطاب به آقای حاتمی کیا نوشته شد که ضمن تقدیر از زحمات جنابعالی خواستار ساخت فیلمی از قربانیان کشتار توسط این فیلمساز متعهد شدند. برخورد خانواده های مزار شریف از فیلم ساخته شده شما چه بود؟
واکنش های مثبتی از سوی این عزیزان در هنگام تماشای فیلم وجود داشت، اما آن ها انتظارات دیگری دارند که به نظرم شدنی نیست. من در جریان نامه مورد اشاره قرار گرفتم و به دنبال موضع گیری در این خصوص نمی باشم. اما مساله ای مهم که می خواهم خدمت شما عنوان کنم این است که پرداخت به زندگی این عزیزان در شرایطی واقعی اصلا محقق نیست و هیچ فیلمساز دیگری هم نمی تواند آن را بسازد!
مشخصا چه مواردی مدنظر خانواده های مزار شریف قرار دارد که از نظر شما خط قرمز محسوب می شود؟ آیا نظر به ابعاد سیاسی و استراتژیک مساله و محدودیت پرداخت آن در سینما دارید؟
ببینید جدا از مسائل سیاسی، پرداخت به زندگی دیپلمات های مزار شریف نیاز به ورود به فعالیت های آن ها دارد که بخشی اطلاعاتی است و نمی توان همه را منعکس کرد. از طرفی نمی توان مساله ای به دور از واقعیت را به مردم نشان داد. شاید ساخت فیلمی زندگی نامه ای آن چنان که خواسته خانواده های این عزیزان است، اهمیت داشته باشد، اما به آن معنی نیست که مخاطب سینمایی هم داشته باشد و در سینما جواب دهد.
پس از ساخت فیلم دشوار «مزار شریف» دوران استراحت را طی می کنید و یا در صدد فیلمی دوباره هستید؟
حقیقتش پس از ساخت فیلم «مزار شریف» درگیر ساخت مستندی با نام «رازی» برای این شرکت هستم که به دلیل همزمانی با اکران فیلم، ساخت آن عقب افتاده است. از طرفی در صدد کارگردانی فیلم بلند سینمایی هم هستم و 2 فیلمنامه برای انتخاب در دست دارم که امیدوارم شرایط ساخت آن فراهم شود.
